FINANSOWY NINJA

Notatki z książki Michała Szafrańskiego pt. FINANSOWY NINJA. 

W mądrym zarządzaniu finansami osobistymi nie chodzi o to, żeby być dusigroszem. Mądre gospodarowanie pieniędzmi to sztuka minimalizowania tylko tych kosztów, które są nam zbędne, po to żeby mieć więcej pieniędzy na to, co jest dla nas ważne. 

[…] w świecie finansów gwarantowane jest jedynie ryzyko - tym większe, im mniejsze mamy doświadczenie, wiedzę i świadomość zmienności własnych emocji. 

[…] finansowy ninja. To osoba świadoma finansowo, asertywna, systematyczna, pracowita, która liczy przede wszystkim na siebie, stale podnosi kwalifikacje, pokonuje swoje ograniczenia i strach, negocjuje ze sobą i innymi, rozumie swoje emocje i umie sobie z nimi radzić, potrafi przeanalizować podawane informacje, ma wysokie poczucie własnej wartości, jest skuteczna i świadoma swoich finansowych możliwości oraz ograniczeń, wyczulona na pojawiające się okazje i zdolna sprawnie na nie reagować, ma plan na siebie i systematycznie go realizuje, jest szczera w stosunku do siebie samej (nie oszukuje się) i przede wszystkim jest bezpieczna finansowo. 

Jak zostać FINANSOWYM NINJA? 

[…] dla każdego ta droga będzie nieco inna. […] W dużym uproszczeniu sprowadza się to do wybrania jak największej liczby poniższych elementów i skutecznego ich połączenia ze sobą:

• ograniczanie kosztów stałych,
• zwiększanie przychodów, 
• systematyczne zwiększanie skali oszczędności, 
• umiejętne pomnażanie pieniędzy, np. poprzez inwestowanie,
• dążenie do bycia najlepszym w tym, co się robi.

CECHY LUDZI SUKCESU: 

1. Nastawienie na działanie. 

Im wcześniej określisz swoje cele w życiu i zaczniesz działać w kierunku ich realizacji, tym większe będą szanse na to, że osiągniesz sukces finansowy. 

  2.  Ciężka praca wbrew przeciwnościom. 

Recepta Arnolda Schwarzeneggera na osiągnięcie sukcesu: 

1. Ufaj sobie. Bądź tym, kim chcesz być. 
2. Łam zasady. Nie łam prawa, ale łam zasady. Jaki byłby sens Twojego istnienia, jeśli miałbyś robić dokładnie to samo co inni?
3. Nie bój się porażki. Nie zawsze możesz wygrywać, ale nie bój się porażki. Niech to nie powstrzymuje Cię od działania.
4. Nie słuchaj sceptyków i krytykantów. Nie słuchaj tych, którzy ciągną Cię w dół i mówią: „Tak się tego nie robi” albo „Nikt tego jeszcze nie zrobił”. 
5. Pracuj najciężej, jak tylko się da. Zawsze gdy Ty się bawisz, ktoś ciężko pracuje, żeby Cię przeskoczyć. 
6. Dziel się z innymi. Daj coś od siebie. Sprawiaj, by świat był lepszym miejscem. 

  3.  Systematyczność, zaangażowanie i dyscyplina. 

  4.  Stan gotowości do podejmowania wyzwań.

Im jesteś lepiej przygotowany, tym mniej czynników pozostawiasz przypadkowi. 

  5.  Odpowiednie nawyki finansowe. 

Osoby, które opanowały umiejętność bogacenia się, charakteryzuje siedem wspólnych czynników: 

1. Żyją znacznie poniżej swoich finansowych możliwości. 
2. Swój czas, energię i pieniądze wykorzystują w sposób sprzyjający akumulacji majątku. 
3. Uważają, że niezależność finansowa jest ważniejsza niż życie na pokaz. 
4. Rodzice nie pomagali im finansowo. 
5. Ich własne dzieci, gdy dorosną, są z reguły materialnie niezależne. 
6. Mają talent do wyszukiwania okazji i wykorzystywania ich do zrobienia interesu. 
7. Wybrali dla siebie właściwe zajęcie. 

Jeśli chcesz coś zrobić, zrób to - zamiast opowiadać o tym, jak bardzo chcesz. 

Błędem jest sądzenie, że to pieniądze są celem. Tak naprawdę one stanowią tylko środek do osiągnięcia celu: sposób na zapewnienie bezpieczeństwa sobie i rodzinie, cieszenie się życiem, rozwijanie własnych zainteresowań i w końcu - pomoc innym.

Nie jest sztuką się napracować. Warto robić to mądrze, najlepiej jak to możliwe. Skąd się dowiedzieć, czy tak właśnie działasz? Zastanowić się, przemyśleć, zaplanować - najlepiej jeszcze przed przystąpieniem do działania.

Do własnych finansów warto podejść tak jak do każdego innego projektu, który próbujesz zrealizować z głową: 

1.Musisz wiedzieć, skąd wychodzisz. 

Co masz? Jaka jest Twoja sytuacja? Gdzie się znajdujesz ze swoimi finansami? Co wiesz? Jakie masz umiejętności? W czym jesteś dobry, a co sprawia ci trudność? 

2.Musisz wiedzieć, jaki masz cel, czyli dokąd konkretnie chcesz dojść i kiedy. 

Co jest Twoim celem: kupno domu, emerytura w wieku 48 lat? Ile pieniędzy potrzeba Ci do spełnienia wybranego celu? A może chcesz kupić mieszkanie za 10 lat? Jeśli tak, ile będziesz musiał zaoszczędzić? 

3.Musisz odpowiedzieć sobie na pytania: Czy warto dążyć do tego celu? Dlaczego jego osiągnięcie jest dla mnie ważne? 

To bardzo istotne pytania, które pozwalają znaleźć motywację do wyrzeczeń, które potrzebne będą do realizacji planu. Dlaczego i o co chcę się starać? Po co robię to, co robię? 

4.Musisz ustalić, jakie umiejętności byłyby przydatne. Co powinieneś wiedzieć? 

To pytanie do samego siebie o to, jaki trening powinieneś przejść i jakie kompetencje powinieneś zdobyć. Trudne pytanie, bo w gruncie rzeczy musisz określić, czego nie wiesz, i dodatkowo wymyślić, jak się tego dowiedzieć, a potem jeszcze zdobyć tę wiedzę. 

5.Musisz ułożyć ogólny plan, jak zamierzasz osiągnąć cele. 

Z jakich konkretnie rozwiązań skorzystasz? Czy bardziej realne wydaje się zaciśnięcie pasa i zaoszczędzenie potrzebnej kwoty pieniędzy, czy lepiej podjąć się pracy dodatkowej?

6.Musisz podzielić plan na etapy i określić pożądane efekty każdego z nich. 

Skąd będziesz wiedział, że realizacja planu przebiega prawidłowo? Skąd dowiesz się, że coś jest nie w porządku? Przygotuj się na różne ewentualności i przygotuj plan B. 

7.Musisz podążać zgodnie z planem, weryfikując na bieżąco rezultaty i korygując kurs. 

W wyniku zdobywania doświadczenia poprawiasz na bieżąco sposób działania, ale również modyfikujesz strategię. 

8.Musisz adaptować się do sytuacji, modyfikując swoje pomysły. 

Działając, kreujesz nowe możliwości. Jeśli je dostrzeżesz i uznasz za ważne, to się do nich adaptujesz. Przeznaczasz czas i energię na poszukiwanie jeszcze lepszego pomysłu na siebie. Czasem daje to dużo lepsze rezultaty niż kurczowe trzymanie się wcześniejszego planu, ponieważ w nowej sytuacji może on stać się nieaktualny. 

Plan daje poczucie konsekwencji, odpowiedzialności, eliminuje niepewność. Wiesz, po co coś robisz, nawet jeśli ludzie wokół tego nie rozumieją. Samo przemyślenie różnych scenariuszy daje Ci kolosalną przewagę nad innymi. 

Im więcej potu na treningu, tym mniej krwi na ringu - ta zasada idealnie sprawdza się także w finansach osobistych. 

Twoje życie - czy tego chcesz, czy nie - będzie kosztowało miliony, które będziesz musiał zarobić i wydać. 

[…] pieniądze nie zmieniają ludzi. Pozwalają człowiekowi bardziej być tym, kim już jest. 

Budowanie majątku wymaga czasu, cierpliwości, wyrzeczeń i wdrożenia nowych nawyków, które mogą dawać solidnie w kość. 

Musisz sprecyzować, dlaczego planujesz oszczędzać, i zastąpić bieżącą konsumpcję nawykiem odraczania nagrody. 

Pomocnicze pytania:

1. Czym jest dla mnie bogactwo? Jaki poziom oszczędności będzie oznaczać, że jestem już „wystarczająco bogaty”? 
2. Co będzie możliwe, gdy osiągnę już ten poziom? 
3. W jaki sposób mogę budować swój majątek, pozostając jednocześnie wierny swoim wartościom?
4. Jaki będzie pozytywny wpływ niezależności finansowej na moje życie? Co wtedy będę robił? Jak będzie wyglądał Twój dzień i tydzień?
5. Jakie będą negatywne skutki dla mnie i mojej rodziny, jeśli nie uda mi się zgromadzić majątku? 
6. Jakie są aktualne skutki tego, że nie osiągnąłem jeszcze finansowej niezależności? 
7. Co dotychczas powstrzymywało mnie przed budowaniem majątku? 
8. Jak mógłbym pokonać te przeszkody? 
9. Co jest ważne dla mnie w życiu? Co chcę po sobie zostawić? 

Jeśli Twoje „dlaczego” nie będzie wystarczająco mocne, aby nadać stopniowemu budowaniu majątku wysoki priorytet, to raczej Ci się to nie uda. 

[…] skup się na tym, w czym jesteś dobry. Nie zazdrość innym, nie porównuj się, nie naśladuj bezrefleksyjnie. 

SZEREG ZŁYCH NAWYKÓW:

• ulegamy chwilowym emocjom i podejmujemy nieprzemyślane decyzje,
• nie planujemy naszych finansów,
• nie prowadzimy budżetu i nie spisujemy wydatków, 
• nie rozmawiamy o pieniądzach, 
• nie oszczędzamy, 
• zadłużamy się, nie uważając tego za coś złego, 
• nie oszczędzamy na emeryturę, 
• przepłacamy w sklepach, 
• nie czytamy umów przed ich podpisaniem, 
• nie zadajemy sobie wysiłku, aby podnosić świadomość finansową. 

Poprawienie sytuacji finansowej zaczyna się od zmiany siebie i własnych nieprawidłowych zachowań. To trudne, bo są one solidnie ugruntowane, wyćwiczone przez lata i w zasadzie odruchowe. Zastanów się: czy też tak masz, że wpisujesz odruchowo konkretne adresy stron WWW po otwarciu przeglądarki, chociaż wcale nie masz potrzeby ich odwiedzania? A może chwytasz telefon, w pierwszej kolejności włączasz Facebooka, chociaż wcale nie masz potrzeby na niego zaglądać? 

TIPY:

• Warto otworzyć w swoim banku dodatkowe subkonta oszczędnościowe. 
• Na koncie ROR trzymaj minimalną ilość gotówki. Staraj się, aby większe oszczędności gotówkowe zawsze pracowały na oprocentowanych kontach oszczędnościowych lub lokatach. Na ROR trzymaj tylko tyle, ile potrzebujesz w danym miesiącu wypłacić z bankomatów lub przeznaczyć na zakupy kartą debetową. 
• Uwzględniaj koszt utraconych korzyści. Naucz się świadomego podejmowania decyzji (nie tylko finansowych), analizując korzyści i koszty alternatywnych wyborów. 

Niektórzy uważają, że takie dobrowolne krępowanie się zasadami i regułami ogranicza wolność. To nieprawda. Mądrze sformułowane zasady upraszczają życie i ułatwiają podejmowanie decyzji. Stanowią odzwierciedlenie systemu wartości, którymi dana osoba się kieruje, i pomagają przetrwać trudne chwile, gdy traci się wiarę w sens swoich działań. Rzut oka na zasady pozwala wrócić do tego, co dla nas ważne, a nie do tego, co próbują narzucić inne osoby i otaczająca nas rzeczywistość. 

Czy decyzja, którą dzisiaj podejmujesz, nie oddala Cię od celu lub nie ogranicza Twoich przyszłych możliwości? 

Tworzenie budżetu to pokazywanie Twoim pieniądzom, dokąd mają iść, zamiast zastanawiania się, gdzie się rozeszły. - Dave Ramsey

Komfort finansowy = komfort decyzyjny.

Finansowy ninja nie musi iść na kompromisy i decydować się na to, co życie przyniesie. Może podejmować się tylko najlepszych zleceń. 

Finansowy ninja wie, że solidne zaplecze finansowe pomaga gruntownie poprawiać życie. Dzięki poduszce ninja nie boi się podejmować bardziej ryzykownych, ale i bardziej opłacalnych decyzji dotyczących zatrudnienia. A to z kolei znacząco zwiększa możliwości zarobkowe i zdolność do gromadzenia kapitału. 

TIP: Nie masz poduszki finansowej? Zapomnij o inwestowaniu! Inwestowanie bez zabezpieczenia na najbliższe miesiące życia jest przejawem ignorancji finansowej. 

WARTOŚĆ NETTO - JEDYNA MIARA ZAMOŻNOŚCI 

Prawdziwą miarą kondycji finansowej jest wartość netto, czyli wartość rynkowa całego naszego majątku pomniejszona o wartość wszystkich zobowiązań, kredytów, podatków i pożyczek. Jest to najbardziej obiektywny miernik sytuacji finansowej i zarazem jedyna sensowna miara bogactwa. Wartość netto mówi, ile pieniędzy zostanie nam, gdy spieniężymy wszystko, co mamy. W praktyce jest to wypadkowa naszej zdolności do zarabiania pieniędzy, umiejętności oszczędnego życia oraz kompetencji w zakresie pomnażania (inwestowania) już posiadanego majątku. Poznanie wartości netto jest pierwszym z etapów tworzenia planu finansowego. Uzmysławia, jak daleko Ci do niezależności finansowej. 

!!! - Nie zawsze Twoja wartość netto zależy od Ciebie - to rynek wycenia, ile jest wart Twój majątek, a to, na co zbierasz latami, może bardzo szybko stracić na wartości..

CZAS - ZASÓB CENNIEJSZY OD PIENIĘDZY

Koszt naszego czasu. Często w ogóle nie bierzemy go pod uwagę, a to właśnie czas jest takim zasobem, który najłatwiej zmarnować i którego nie da się odzyskać. Znajomość kosztu swojego czasu potrafi gruntownie zmienić podejście do oszczędzania. Wprowadzając taki dodatkowy parametr do działań, zaczniesz oszczędzać mądrzej. Częściej będziesz dochodził do wniosku, że dążenie do perfekcji w wyciskaniu ostatnich groszy oszczędności może kosztować więcej, niż korzyści z działania w tym kierunku. Dzięki temu nauczysz się trudnej sztuki kompromisu. Przestaniesz traktować cenę danego produktu czy usługi jako jedyne kryterium decyzji zakupowej. 

Czas to najważniejszy zasób jaki posiadasz. Jedyny, który znika bezpowrotnie. Czasu, który przeminął, nie da się odzyskać ani odkupić. Właśnie tym czas różni się od pieniędzy. Pieniądze - w przypadku ich utraty - można ponownie zarobić. Czasu - już nie. Gdy sobie to uświadomisz, łatwiej będzie Ci podejmować decyzje finansowe. Skoro czas jest ważniejszy od pieniędzy, powinieneś uwzględnić jego koszt jako kryterium w swoich wyborach. Łatwiej będzie Ci wtedy zdecydować, co warto poświęcić: własny czas czy pieniądze. Podejmując taką decyzję, zdasz sobie sprawę, że pieniądze nie są celem nadrzędnym. Nie są najważniejsze. Są tylko środkiem do osiągania innych celów. […]. Z drugiej strony warto być świadomym kosztu swojego czasu - przynajmniej w obszarze zawodowym. 

„Czas, którego marnowanie sprawiło Ci przyjemność, nie jest czasem zmarnowanym. Nawet ten spędzony przed TV”. 

Warto inwestować czas w to, co przynosi najlepsze rezultaty. Nie trać go na korygowanie swoich błędów. Inwestuj tam, gdzie odnosisz sukcesy. Korzystaj ze swoich naturalnych predyspozycji. Gdy działasz wbrew sobie, nie tylko trudniej Ci o dobre rezultaty, lecz także jest to prosta ścieżka do frustracji. W prawdziwym życiu liczy się skuteczność, a nie to, czy jesteś omnibusem. 

Oszczędzanie: im wcześniej zaczniesz oszczędzać, tym lepiej. Dopóki tego nie zrobisz - tracisz nie tylko swój czas, lecz także pieniądze. 

Negocjowanie: tylko ta jedna umiejętność może pomóc Ci zarobić lub zaoszczędzić tysiące, dziesiątki lub setki tysięcy złotych na przestrzeni najbliższych lat. […]. Negocjowanie to tak naprawdę sztuka komunikacji i kompromisu z jednoczesnym rozwiązywaniem problemów. […]. Mamy prawo negocjować zawsze i wszędzie. 

Inflacja stylu życia, czyli zwiększanie własnych wydatków w miarę tego, jak wzrastają nasze zarobki. […]. Inflacja stylu życia powoduje, że po latach mamy trochę majątku, ale nadal brakuje nam oszczędności i inwestycji, które pozwoliłyby nam ogłosić niezależność finansową. 

TIP: Minimalizuj inflację stylu życia. Nie traktuj oszczędzania jak wyrzeczenia. Odłożone pieniądze kupują Ci coś innego: wcześniejszą niezależność finansową. 

DROGA DO NIEZALEŻNOŚCI FINANSOWEJ

Najważniejszym celem finansowego ninja jest pełna wolność finansowa. Wolność od długów, od zobowiązań finansowych w stosunku do innych ludzi, od szefów, którzy mówią, co mamy robić. Możliwość podejmowania racjonalych decyzji bez presji finansowej. Codzienność bez zmartwień związanych z brakiem pieniędzy i poczucie bezpieczeństwa, którego nie da się kupić. Pieniądze są ważnym elementem, ale nie są celem samym w sobie. 

W życiu finansowego ninja chodzi o zgromadzenie takiej ilości pieniędzy, aby osiągnąć niezależność finansową. Jest to idealny stan finansowy, w którym Twoje inwestycje i zaoszczędzone pieniądze pracują w taki sposób, że odsetki i pozostałe zyski kapitałowe finansują na bieżąco wszystkie ponoszone przez Ciebie koszty. Osiągasz w ten sposób tzw. dochód pasywny, czyli zarabiasz pieniądze, samemu nie wykonując pracy - pracę wykonujemy raz, ale wynagrodzenie za nią otrzymujemy nie jednorazowo, lecz w sposób ciągły - przez dłuższy okres. 

Emerytura - to moment, w którym możesz podjąć decyzję, że przestajesz pracować zarobkowo. Oczywiście możesz nadal pracować - ale nie musisz. Masz wolny wybór. 

MJ DeMarco - słusznie zauważa, że większość z nas pracuje całe życie w zamian za obietnicę tego, że na emeryturze będziemy mieć mnóstwo czasu i pieniędzy na spełnianie marzeń odkładanych na później. MJ nie wierzy w ten model. Jego zdaniem istnieje zbyt duże ryzyko, że nie dożyjemy do emerytury w zdrowiu wystarczającym do cieszenia się życiem. 

Nie warto liczyć na ZUS. Bezpieczniej jest wychodzić z założenia, że emerytura z ZUS będzie drobnym dodatkiem do wypłaty pochodzącej z uzbieranego samodzielnie kapitału oraz zysków z inwestycji. 

Model emerytury oparty na cash flow: 

Plan emerytalny w tym modelu jest bardzo prosty: jeśli dochody osiągane przez Ciebie bez wykonywania pracy (tzw. dochody pasywne) przekraczają wysokość Twoich wydatków (lub im się równają), to w zasadzie na emeryturę możesz przejść już dzisiaj. Oznacza to bowiem, że Twoje inwestycje zarabiają dla Ciebie co najmniej tyle, ile kosztuje życie. 

Co może być źródłem pasywnego dochodu? Najprostszym są odsetki z depozytów bankowych. Musiałeś się napracować, żeby zarobić pieniądze, ale gdy już je zdobyłeś, to one zarabiają dla Ciebie. Źródłem takich dochodów mogą też być: wynajem nieruchomości, dywidendy od posiadanych akcji, tantiemy otrzymywane przez autorów książek, dochody z tytułu praw autorskich, licencji i patentów, przychody z przeróżnych programów partnerskich (w tym również afiliacja), dochody z marketingu sieciowego (MLM) itd. 

Najlepsze efekty w budowaniu majątku daje równoległe działanie na wielu frontach: MĄDRE OSZCZĘDZANIE, ZWIĘKSZANIE ZAROBKÓW i jednoczesne POMNAŻANIE OSZCZĘDNOŚCI. 

!!! Chyba nie zamierzasz trzymać pieniędzy przez kilkadziesiąt lat na nieoprocentowanym rachunku! Pieniądze powinny ciężko pracować! Na tyle ciężko, byś nie musiał od pewnego momentu pracować. 

Jeśli marzy Ci się duża i wczesna emerytura, musisz istotnie zwiększyć tempo gromadzenia kapitału. 

Finanse wymagają systematyczności. Nie możesz pozwolić, by Twoje pieniądze się nudziły. Jeśli poświęcasz czas na naukę inwestowania i będziesz gotowy podjąć ryzyko, to osiągane stopy zwrotu mogą być wyższe niż zakładane 4% w stosunku rocznym. 

MISTRZ NINJA: Mam poduszkę, a nawet więcej. Co dalej?

1. Poznawaj własne preferencje inwestycyjne i inwestuj. 
2. Skaluj to, co robisz, i myśl, jak pracować mniej, zarabiając coraz więcej. 
3. Jeśli masz firmę, to wspieraj się pracą innych. 
4. Spłać kredyt hipoteczny i uwolnij się od wszelkich zobowiązań. 
5. Zabezpiecz finansowo rodzinę.

!!! Nie da się odnosić sukcesów finansowych, nie dbając o inne obszary życie, np. ograniczając własny rozwój. 

Jeśli planujesz zostać finansowym ninja, to musisz uczyć się od innych. 

!!! Skoncentruj się na byciu najlepszym w tym, co robisz.

!!! Finansowy ninja pozostaje lojalny w stosunku do banku tylko wtedy, gdy ma wrażenie, że ten się o niego troszczy. 

Być może wydaje Ci się, że nielojalność w stosunku do banku jest przejawem niewdzięczności. Pozwól, że wyprowadzę Cię z błędu. Bank nie jest Twoim sprzymierzeńcem. Jest usługodawcą, któremu płacisz za wykonywane usługi, decydując się na przechowywanie swoich oszczędności. Bank świetnie na tym zarabia. 

!!! Konto ROR powinieneś traktować jako stację przesiadkową dla Twoich pieniędzy. To tu powinna trafiać Twoja pensja. Następnie - bez zbędnej zwłoki - powinieneś przekazać pieniądze na konta oszczędnościowe, lokaty i rachunki inwestycyjne oraz opłacić rachunki. Po wykonaniu wszystkich operacji warto zostawić na koncie tylko tyle pieniędzy, ile planuje się wydać w danym miesiącu za pomocą karty i gotówki. 

Ile pieniędzy trzymać w banku? - Nawet jeśli jesteś minimalistą i chciałbyś mieć tylko jedno konto bankowe, może nadejść moment, gdy uznasz, że jest to niebezpieczne. Ryzyko takie grozi Ci, jeżeli w jednym banku trzymasz kwotę przekraczającą 100 tys. euro, czyli około 400 tys. zł. 

Jak najlepiej zabezpieczyć się przed utratą pieniędzy? - Otworzyć konta oszczędnościowe i lokaty w różnych bankach i na bieżąco dbać o to, aby w żadnym z nich nie przechowywać więcej niż równowartości 100 ty. euro.

Im bardziej będziesz majętny, tym większego znaczenia zacznie nabierać dywersyfikacja, czyli ograniczanie ryzyka, że pojedyncze wydarzenie spowoduje utratę sporej części lub całości Twoich pieniędzy. Jak można realizować dywersyfikację w praktyce? Przede wszystkim nie trzymaj wszystkich pieniędzy w banku. Zostaw sobie środki na finansowanie bieżących wydatków i dużą poduszkę finansową. Resztę ulokuj w innych instrumentach niż finansowe. Wtedy nawet w przypadku ewentualnego załamania systemu finansowego będziesz dysponować majątkiem, który w trudnych czasach może być w cenie. 

Przykładowo: ulokuj pieniądze w nieruchomościach (kupując ziemię, mieszkania, domy, lokale usługowe, garaże itp.) oraz w kruszcach, takich jak złoto i srebro. 

OSZCZĘDZANIE

Nie uważam, że oszczędzanie to najważniejszy obszar finansów osobistych. Z pewnością nie jest on istotniejszy od zarabiania i umiejętnego inwestowania.

W życiu nie chodzi o oszczędzanie dla samego posiadania pieniędzy. Oszczędzanie jest sposobem na osiąganie innych, ważniejszych celów. Polega na rezygnacji z konsumpcji w mniej istotnych obszarach, by zyskać środki na to, na czym naprawdę nam zależy. Oszczędzanie to zastąpienie bezmyślnego wydawania pieniędzy mądrym ich gromadzeniem. Intencjonalnym, konkretnym i w indywidualnym celu. 

Kluczowe znaczenie ma nie wysokość przychodów, ale różnica pomiędzy przychodami a kosztami. 

Najbardziej spektakularne efekty daje rygorystyczne oszczędzanie - np. połowy zarobków. Gdy odkładasz 50% zarobków, potrzebujesz zaledwie roku, aby zaoszczędzić na pokrycie kosztów jednego roku życia. 

Każdy z nas jest odpowiedzialny za wypracowanie sobie lepszej przyszłości. Dlatego właśnie oszczędzania nie jest kaprysem. Jest koniecznością - zwłaszcza jeśli planujesz żyć dłużej, niż będziesz pracować zarobkowo. 

Pieniądze niestety nie rosną na drzewach. A czasem zachowujemy się tak, jakby rosły. Wypieramy myślenie o przyszłości. Ignorujemy fakt, że swoją przyszłość kreujemy tu i teraz. 

Grunt, żebyś rozumiał, że każda wydana złotówka to pieniądz, który można było zagonić do ciężkiej pracy. A wydając pieniądze na konsumpcję, zmuszasz jednocześnie do pracy sam siebie. I to do pracy bardzo konkretnej. 

Sztuka polega na tym, abyś poprawiał stan finansów mądrze, czyli koncentrował się na obszarach, które dadzą Ci maksymalne korzyści. 

Skup się na dużych wygranych: podwyżka, obniżenie kosztów zamieszkania, ograniczenie kosztów transportu, obniżenie kosztów stałych.

Jedna spora oszczędność może dać więcej korzyści niż odmawianie sobie przez całe życie codziennych przyjemności. 

KOSZT ALTERNATYWNY 

Element, na który należy zwrócić uwagę, to koszt czasu związanego ze stosowaniem danej metody oszczędzania. Zawsze gdy zastanawiasz się nad jej sensownością, powinieneś uwzględniać koszty alternatywne. Definiuje się je jako koszt utraty potencjalnych korzyści wynikających z wybrania takiej, a nie innej metody. Przykładowo: decydując się na zakup, wydajesz pieniądze, które mógłbyś przeznaczyć na inną rzecz lub inny cel. To samo dotyczy czasu: przeznaczając go na robienie jednej rzeczy, automatycznie masz go mniej na robienie czegoś innego. 

To ty jesteś finansowym ninja, Ty znasz najlepiej swoje dotychczasowe umiejętności i ograniczenia i to Ty musisz wybierać to, co Ci pasuje. Jedna osoba zostanie minimalistą i wyrzuci ze swojego życia wszystko, co zbędne, a inna - wręcz przeciwnie: będzie oszczędzała, ale po to, by kupić sobie drogi, sportowym samochód. Kluczowe jest to, co myślimy my sami, a nie co sugerują nam inni. 

Priorytetem w oszczędzaniu powinny być najpierw zredukowanie kosztów stałych, a dopiero później pozbywanie się drobnych wydatków. 

Finansowy ninja nie szuka najniższych kosztów. Szuka optymalnego dla siebie kompromisu pomiędzy wysokością kosztów i komfortem życia. Wie przy tym, że wygoda i brak organizacji kosztują czasami o wiele więcej, niż rzeczywiście są warte. A ninja nie lubią przepłacać. 

!! Finansowy ninja stale zastanawia się, co robić, by zarabiać jak najwięcej i jednocześnie nie przeznaczać na pracę całego swojego czasu. 

PRACA NA ETACIE I STRATEGICZNE PLANOWANIE KARIERY

Kluczowe jest to, aby praca, którą wykonujesz, była fragmentem większego planu. Byś na bieżąco sprawdzał, na ile dzisiaj wykonywana praca przybliża Cię do realizacji długoterminowych celów. 

Taka weryfikacja polega na odpowiedzi na jedno pytanie: „CZY WIEM, PO CO TO ROBIĘ?”.

Czy za pięć lat chcę robić to, co robię teraz? Jeśli tak - rób to nadal. 

Czego się uczyć i na co zwrócić uwagę? 

• Umiejętność adaptacji. 
• Praca zespołowa. 
• Planuj swoją przyszłość. Zastanawiaj się, jakie perspektywy ma Twój zawód. Co może stać się z nim za kilka lat, np. w wyniku postępu technologicznego? Czy łatwo będzie Cię zastąpić? Jaka jest Twoja unikalna cecha? Dlaczego to Ty masz dużo zarabiać?
• Obserwuj współpracowników oraz ich zachowanie. 
• Rób sobie dobry PR. Nie wystarczy, że wywiązujesz się ze swoich obowiązków. Musisz umieć skutecznie pokazywać przełożonym rezultaty. Walcz o swoje - sukces niezaraportowany nie istnieje. Jeśli nie chcesz obserwować przypadkowych awansów, to sam musisz się zatroszczyć o to, by inni zauważyli Twoje dokonania. 
• Nie marnuj czasu. 
• Negocjuj. Jeśli odnosisz sukcesy w pracy, przynajmniej raz do roku walcz o podwyżkę.
• Nie spoczywaj na laurach. 

Finansowy ninja nie czeka na zwolnienie. Przejmuje inicjatywę. Na bieżąco wie, na ile rynek pracy wycenia jego kompetencje. Zmienia pracę tylko wtedy, gdy wynegocjuje na tyle dobre warunki, by uzasadniały one podjęcie ryzyka zatrudnienia u nowego pracodawcy. 

Teoria 10 tys. godzin - teoria, że potrzebne jest 10 tys. godzin nauki, pracy i zdobywania doświadczeń, aby zostać ekspertem w danej dziedzinie. 

Kto ma największe szanse na zostanie ekspertem w najkrótszym czasie? Przede wszystkim ci, którzy zawodowo robią to, w czym chcieliby się rozwijać. Jeśli jest to ich pasja, nietrudno będzie im dołożyć do ośmiogodzinnego dnia pracy etatowej dodatkowe cztery godziny dzienni na rozwój: czytanie książek, słuchanie podcastów czy spotkania z osobami, które chętnie dzielą się wiedzą. Takim ludziom wystarczą zaledwie nieco ponad trzy lata na przepracowanie 10 tys. godzin. 

Od nicnierobienia Twój świat się nie zmienia. Finansowy ninja kieruje się zasadą, że zazwyczaj lepiej podjąć próbę i się sparzyć, niż męczyć się całe życie i później żałować, że nie podjęło się wyzwania. 

Zanim odpowiesz - posłuchaj. 

Zanim zareagujesz - pomyśl. 

Zanim wydasz - zarób.

Zanim osądzisz - odczekaj. 

Zanim zrezygnujesz - podejmij próbę. 

(Ernest Hemingway)

Aktywne poszukiwanie nowej pracy ma jeszcze inny pozytywny aspekt - pozwala Ci kwestionować status quo i pomaga w znalezieniu odpowiedzi na pytanie: „Czy naprawdę podoba mi się moje obecne miejsce na rynku pracy?”. Jeśli stwierdzisz, że nie - warto próbować coś zmienić. 

Jeśli dużo zarabiasz, to jesteś pewny siebie!

Bardzo ważne, żeby walczyć nawet o symboliczne podwyżki: 100 zł, 200 zł, 500 zł… Dlaczego? Z jednej strony dodają nam one skrzydeł, z drugiej - stanowią świetny fundament dla przyszłych zarobków. Każdy 1 tys. zł więcej wynegocjowany przy podejmowaniu pracy automatycznie powoduje, że przez całe życie będziesz zarabiać coraz więcej - o ile tylko jesteś bystry. Każda podwyżka przesuwa Twój poziom odniesienia w górę, zwiększa pewność siebie i powoduje, że jeszcze mocniej wierzysz, że „tak być musi”. A to z kolei jest dobrym mentalnym zapleczem, niezbędnym w negocjacjach. 

Pomyśl, ile pieniędzy wyrzucasz w błoto, nie podejmując negocjacji z pracodawcą!

MARKA OSOBISTA - TWÓJ WYRÓŻNIK

Dzisiaj pierwsze wrażenie robimy w sieci. Jeszcze zanim udasz się na rozmowę kwalifikacyjną, specjalista ds. rekrutacji sprawdzi Twój profil w serwisie LinkedIn, zobaczy, jakie wpisy zamieszczasz na Facebooku, wyszuka zdjęcia i informacje o Tobie w Google. Będzie wiedział znacznie więcej, niż chciałbyś, żeby się dowiedział. 

Wszystko, co mówisz i robisz w sieci, rzutuje na Twój wizerunek - nie tylko dzisiaj, lecz także w kolejnych latach. Dlatego finansowy ninja nie mówi w internecie niczego, co obawiałby się powiedzieć komuś prosto w twarz. Jeśli zależy ci na świadomym kształtowaniu wizerunku, bądź oszczędny w wyrażaniu poglądów politycznych i unikaj mówienia tego, co mogłoby sprawić komukolwiek przykrość lub czego nie powiedziałbyś przy osobistym spotkaniu. 

Zastanów się: czy szukając kierownika projektu do swojej firmy, byłbyś bardziej skłonny zatrudnić osobę, która wylegitymuje się tylko dobrym CV, czy taką, która dodatkowo od lat prowadzi blog i profesjonalnie opisuje doświadczenia związane z tą pracą? 

Blog może być również kluczem do wystąpień publicznych dotyczących danej tematyki. To dodaje kolejne punkty do Twojego prestiżu. Pomaga pokazać się z jak najlepszej strony. Być może w ciągu 2-3 lat uda Ci się także wydać własną książkę? 

Finansowy ninja wykazuje się pewną przebiegłością. Wie, że warto pokazywać się z jak najlepszej strony. Buduje swój prestiż na długo przed osobistym spotkaniem. Własny blog i dobre profile w sieciach społecznościowych to coś, co ma szansę wynieść Cię na poziom nieosiągalny dla konkurentów. 

Co podnosi Twoją wartość w oczach pracodawcy?

• Rekomendacje od innych osób. 
• Samodzielne dotarcie do firmy poza procesem rekrutacyjnym.
• Doświadczenie zawodowe. 
• Certyfikaty i nagrody. 
• Rozpoznawalna marka. Albo inaczej: istnienie zewnętrznego potwierdzenia statusu eksperta.
• Dobry i pozytywny wizerunek. Uśmiech, otwartość, wrażenie pewności siebie, umiejętność słuchania, gotowość do rozmowy - każdy woli przebywać w towarzystwie takich osób niż mruków. 
• Dobre przygotowanie do rozmowy. 
• Wykazanie zainteresowania tym, na czym będzie polegała Twoja praca. 
• Zrozumienie dla sposobu działania firmy i jej potrzeb. To punkt kluczowy. Zbyt wielu kandydatów do pracy interesuje się wyłącznie tym, co firma może mu dać. A dla pracodawcy liczy się, co Ty jako potencjalny pracownik masz do zaoferowania firmie. - „Idealny pracownik wie, że jego główną troską powinno być to, co może zrobić dla firmy, a nie, co firma może mu zaoferować”. 

Finansowy ninja głęboko wierzy, że największy wpływ na to, ile będzie zarabiać, ma on sam. 

NEGOCJOWANIE 

Wiele osób boi się negocjować. Negocjowanie to nie są kruczki i sztuczki - to sztuka przekonywania o istnieniu wartości tam, gdzie ona naprawdę jest. […]. Wygrywają ci, którzy wiedzą, że przyszli pomóc komuś innemu rozwiązać jego mniejsze lub większe problemy, i rozumieją, że firma musi zarobić na ich zatrudnieniu więcej, niż będzie im płacić. […]. Szefowie szukają osób, które rozwiązują problemy, a nie je generują.

!!! Jak uniknąć ryzyka obudzenia się z ręką w nocniku? 

[…]. Kluczem do opuszczenia Matrixa jest zadawanie pytań. Zakwestionowanie otaczającej rzeczywistości.

Czy pamiętasz, co leży u podstaw działania finansowego ninja? Znalezienie własnych motywacji. Odpowiedzenie sobie na pytanie: „Dlaczego robię to, co robię?”. Takie samo pytanie należy zadawać sobie w celu świadomego kierowania karierą zawodową. Co więcej, podobną autoanalizę warto przeprowadzać często - nie rzadziej niż raz do roku”

• Czy to, co robię, przybliża mnie do realizacji moich celów?
• Czy moja praca pomaga mi być szczęśliwym człowiekiem? 
• Czy robię to, co lubię?

Finansowy ninja stale weryfikuje swoją sytuację, zadaje sobie trudne pytania i próbuje wyrwać się z Matrixa, gdy nie znajduje dobrych odpowiedzi. 

DOCHÓD PASYWNY 

Najbardziej pożądaną formą zarabiania jest tzw. dochód pasywny. To Święty Graal wszystkich osób poszukujących dużych zarobków. Hasło to pojawia się wszędzie tam, gdzie mówi się również o wolności finansowej. […]. Jego uzyskanie jest możliwe, ale jako finansowy ninja musisz rozumieć, że zawsze poprzedzone jest to mniejszą lub większą liczbą przepracowanych godzin - chociażby w zakresie zdobycia odpowiedniego doświadczenia. Dochód pasywny nie bierze się znikąd, lecz jest efektem mądrze wykonanej pracy, np. minimalizacji własnego zaangażowania w proces uzyskiwania dochodów:

1. Finansowy ninja szuka takich scenariuszy zarabiania pieniędzy, które pozwalają mu wykonywać pracę raz i zarabiać na niej wielokrotnie. Przykładowe sposoby: napisanie i wydanie własnej książki, stworzenie serwisu internetowego zarabiającego na reklamach, stworzenie kursu internetowego, dochody z praw autorskich, stworzenie własnego biznesu, dochody z marketingu sieciowego (MLM), zarabianie w programach partnerskich. 
2. Gdy dysponuje już zaoszczędzonym kapitałem, stara się zagonić go do jak najcięższej pracy. Przykładowe sposoby: odsetki z depozytów bankowych, dywidendy z posiadanych udziałów w firmach, dochody z funduszy inwestycyjnych, dochody z wynajmu posiadanych nieruchomości. 

TIPY:

• Szukaj pracy, która dobrze się skaluje. Premia uzależniona od wyników, dochód pasywny, zarobki rosnące szybciej niż liczba przepracowanych godzin - to wszystko pozwoli Ci lepiej korzystać z owoców dobrej pracy. 
• Dąż do bycia ekspertem w swojej dziedzinie. Ale pamiętaj, że nie masz wystarczająco dużo czasu, by być ekspertem we wszystkim. 
• Staraj się robić to, co lubisz. Wtedy praca i jej rezultaty będą dla Ciebie przyjemnością, a pieniądze - efektem ubocznym dobrze zaplanowanej i wykonanej roboty. 
• Finansowy ninja nie akceptuje długofalowych kompromisów. Poszukuje takiej pracy, która daje mu jednocześnie frajdę i pieniądze. I wcale nie uważa, że pieniądze są w życiu najważniejsze. 

ELEMENTARZ PODATKOWY 

Etat jest najdroższą formą zatrudnienia - zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. 

Jeśli nie wierzysz w przyszłość systemu emerytalnego, to łatwo uznać składki na ubezpieczenia społeczne za zbędny i kosztowny wydatek. 

!!! Jako pracownik etatowy płacisz najwyższy możliwy podatek dochodowy, najwyższe składki ZUS, najwyższe ubezpieczenie zdrowotne - a do tego płacisz za wszystkie produkty i usługi już opodatkowanymi wcześniej pieniędzmi, ponosząc koszty kolejnych podatków, ukrytych w cenach proponowanych przez sprzedawców. 

Idealny scenariusz podatkowy dla etatowca to praca dla dwóch różnych firm:

• W jednej pracujesz na etacie - może to być minimalny etat lub jego część, dzięki czemu pracodawca odprowadzać będzie minimalne składki ZUS. 
• Dla drugiej lub większej liczby firm wykonujesz prace w ramach umów o dzieło, które stanowić będą większość Twoich zarobków. 

INWESTOWANIE 

Im wcześniej zaczniesz, tym większe dajesz sobie szanse, że w długim horyzoncie czasowym osiągniesz lepsze rezultaty. 

W inwestowaniu nie ćwiczysz ciała, lecz umysł i psychikę. Musisz poznać własne reakcje na stresujące sytuacje, gdy w grę wchodzą Twoje pieniądze. Musisz umieć wyzbyć się emocji i kierować się przede wszystkim rozsądkiem oraz logiką, korzystając ze stale poszerzanej wiedzy. 

Jeśli spoczniesz na laurach i nie będziesz na bieżąco dostosowywać się do zmiennych warunków, nie osiągniesz sukcesu i nie pokonasz konkurencji. 

Finansowy ninja inwestuje po to, aby zgromadzone nadwyżki finansowe zagonić do pracy. Jeśli w trakcie kariery zawodowej będziesz odkładać coraz większy kapitał, to w pewnym momencie zyski osiągane z jego inwestowania mogą zacząć stanowić istotny dodatek do pensji lub wręcz całkowicie ją zastąpić. 

Otwarte pozostaje pytanie, czy rozsądne jest trzymanie wszystkich pieniędzy w jednym miejscu, tzn. w systemie bankowym. […]. Im większe masz oszczędności, tym ważniejsza staje się ochrona kapitału. O ile można sobie wyobrazić, że wartość papierowych pieniędzy lub elektronicznych zapisów o stanie konta da się szybko zredukować nawet do zera, o tyle dobra materialne zawsze będą miały jakąś wartość. To dlatego osobym, którym zależy na ochronie swojego majątku, nie koncentrują się wyłącznie na jednej klasie aktywów. […]. 

I tu dochodzimy do sedna inwestowania. Ma ono służyć osiąganiu najwyższych z możliwych stóp zwrotu z zainwestowanego kapitału przy jednocześnie jak najmniejszym ryzyku. 

Nie ma jedynego słusznego sposobu inwestowania. Każdy musi znaleźć swój własny. Ważne jest, abyś sobie uświadomił, że w odróżnieniu od oszczędzania inwestowanie nierozerwalnie wiąże się z podejmowaniem ryzyka. 

Porady Warrena Buffetta: 

Zasada numer 1: Nigdy nie trać pieniędzy. 

Zasada numer 2: Nigdy nie zapominaj o zasadzie numer jeden. 

Jeśli nie dopuszczasz do siebie myśli o utracie części zainwestowanych pieniędzy, to w ogóle nie powinieneś inwestować. 

Pierwszą i najważniejszą zasadą jest przeznaczenie na inwestycję tylko tych pieniędzy, które nie będą Ci potrzebne w dającym się przewidzieć, długim horyzoncie czasowym. 

Co do zasady warto wchodzić tylko w te formy inwestowania, które umiemy samodzielnie przeanalizować i które rozumiemy. Jeśli czegoś nie rozumiesz, nie inwestuj w ten sposób.